Alcohol en drugs en psychische kwetsbaarheid

Veel jongeren en volwassenen drinken alcohol, blowen en/of gebruiken andere drugs, zoals lachgas, XTC, GHB en cocaïne. Het zijn middelen die invloed hebben op hoe je je voelt. Mensen met een psychische kwetsbaarheid gebruiken deze middelen, globaal gezien, wat vaker dan gemiddeld. Als naaste kan het moeilijk zijn om om te gaan met het gebruik van de ander. Vaak is er de angst dat iemand zich nog verder in de problemen brengt.

Voordelen

Het gebruiken van alcohol en drugs heeft voordelen. Als je psychisch kwetsbaar bent, kan zo’n middel korte tijd helpen om je beter te voelen. Bijvoorbeeld doordat het je ontspant, laat slapen of je problemen verzacht. Sommige mensen noemen middelengebruik daarom ook wel ‘zelfmedicatie’. Het kan ook een manier zijn om aan de werkelijkheid te ontvluchten.

Enkele voordelen van het gebruik van alcohol en drugs:

bestrijden van een gevoel van leegte
bestrijden van bijwerkingen
meer positieve gevoelens kunnen ervaren
vergroten van het zelfvertrouwen
bestrijden van angstgevoelens
gewoonte of verslaving
beter kunnen ontspannen
verveling tegengaan
het gevoel krijgen bij een groep te horen

Nadelen

Het gebruiken van alcohol en drugs heeft ook nadelen. Zeker voor mensen die al kwetsbaar zijn. Sommige mensen voelen zich er juist slechter door. Bijvoorbeeld mensen die een ‘slechte dronk’ hebben of een paniekaanval krijgen. Zo is het bekend dat bijvoorbeeld XTC na gebruik een zogenaamde ‘dinsdagdip’ kan veroorzaken: slecht humeur, sombere, depressieve gevoelens, snel geëmotioneerd, mentaal uitgeput.

Enkele nadelen van het gebruik van alcohol en drugs:

meer stijfheid of juist ongecontroleerde bewegingen
problemen met denken, praten en waarnemen
verergering van depressie
verergering van angst
minder energie
denk- en waarnemingsstoornissen (hallucinaties en wanen) zoals stemmen horen, achterdocht, vergiftigingsideeën
zelfoverschatting
angst en neerslachtigheid
transpireren en trillen, hartkloppingen en versnelde ademhaling
versterking van bijwerkingen van de medicatie zoals: versuffend effect

Drank en drugs kunnen psychische klachten dus verergeren. Bij sommige mensen die psychosegevoelig zijn, kan drugsgebruik een psychose uitlokken. Zie drugs en psychosegevoeligheid.

Daarnaast is er een kans op verslaving en natuurlijk ook op lichamelijke gevolgen als zenuwbeschadiging, leverbeschadiging, hart- en vaatziekten, dementie en bepaalde vormen van kanker.

Verslaving

Veel mensen met psychische klachten zoals depressie of ADHD gebruiken meer drank en/of drugs dan goed voor ze is. Het samengaan van verslaving met een andere psychische aandoening komt veel voor. Dat is een lastige combinatie waarbij onduidelijk kan zijn wat eerst moet worden behandeld: de verslaving of de psychische aandoening. Zie verder: dubbele diagnose.

Praten over alcohol en drugs

Het kan moeilijk zijn om over middelengebruik te praten. Het gaat dan al snel niet meer over het middelengebruik op zich, maar over verslaving. Verslaving word geassocieerd met ‘losers’, mensen die geen maat kunnen houden worden gezien als ‘slap’. Iemand kan boos worden als je erover begint. Toch is het belangrijk het onderwerp niet uit de weg te gaan.

Probeer in een gesprek de ander niet te beschuldigen. Stel open vragen. Vraag bijvoorbeeld waarom de ander gebruikt, welke voor- en nadelen het heeft. Wijs iemand niet terecht, maar gebruik ‘Ik boodschappen’. Vertel wat het gedrag met jou doet. Bijvoorbeeld: ‘Ik heb gemerkt dat je de dag nadat je hebt gedronken vaak een angstaanval krijgt. Daar word ik verdrietig van.’ Zie verder: communicatietips.