Behandeling

Aan psychische klachten valt veel te doen. Er zijn verschillende manieren om de klachten van je naaste met psychische kwetsbaarheid aan te pakken. Vaak zijn een paar gesprekken met de huisarts, of met de ondersteuner van de huisarts (POH-GGZ), al voldoende. Maar er kan ook intensievere behandeling nodig zijn. Bijvoorbeeld psychotherapie, of medicijnen. Soms is het zelfs nodig dat iemand voor behandeling in een kliniek wordt opgenomen.

Hieronder gaan we in op belangrijke onderdelen van behandeling: gezamenlijke besluitvorming; diagnose; doel van de behandeling; behandelplan en jouw rol als naaste.

Gezamenlijke besluitvorming

In alle fasen van een behandeling staat ‘gezamenlijke besluitvorming’ centraal. De arts en de patiënt bekijken samen wat de mogelijkheden zijn. Als de problemen wat ernstiger zijn bij voorkeur in de Triade: de driehoek tussen de zorgprofessional, patiënt en naaste(n). Om een goede beslissing te kunnen nemen, denkt iedereen mee vanuit zijn eigen invalshoek en deskundigheid. De behandelaar is deskundig op medisch gebied, de patiënt kent zijn eigen voorkeuren en situatie het beste. Als naaste heb je je eigen ervaringen met de patiënt. in goede en minder goede tijden. Ook kun je het beste inschatten welke bijdrage jij zou kunnen leveren.

Tips

Als naaste heb je zelf ook invloed op hoe een gesprek tussen jou, je dierbare en zijn of haar behandelaar beloopt. Vraag advies hoe je het beste met de situatie om kunt gaan of geef aan het begin van het gesprek aan wat er van je verwacht wordt. In samenwerking met acteurs hebben we verschillende scenes opgenomen. Zie: Gesprekken met de behandelaar: voorbeelden.

Diagnose

De behandeling begint met het stellen van een diagnose. Het is belangrijk te beseffen dat een diagnose veel meer inhoudt dan het vaststellen van de aandoening(en), ofwel classificatie(s). Mensen met dezelfde aandoening kunnen heel verschillende klachten hebben. Iedereen is uniek. Bij het stellen van een diagnose staat de persoon centraal. Wat is er aan de hand? Wat is iemands verhaal? Het gaat erom inzicht te krijgen in waar deze persoon precies last van heeft of door wordt beperkt. (Zie ook: Classificaties gerelativeerd.)

Doel van de behandeling

Daarna bespreken de patiënt en de behandelaar samen wat het doel is van de behandeling. Wat moet er worden bereikt? Ook dat kan per persoon verschillend zijn. Een doel kan bijvoorbeeld zijn dat de klachten helemaal verdwijnen. Maar het doel kan ook zijn dat iemand leert om op een andere manier met de klachten om te gaan.
Voor verdieping, zie: ‘Wat is herstel?’

Behandelplan

Als het doel van de behandeling duidelijk is, wordt er een keuze gemaakt uit verschillende behandelmogelijkheden. Daarbij baseren zorgverleners zich op zorgstandaarden, richtlijnen en generieke modules. Je kunt deze vinden op de website GGZ standaarden. Als naaste kun je informatie over behandelingen ook vinden op de websites van patiëntenorganisaties en op thuisarts.nl.

Voor welke behandeling wordt gekozen, hangt erg af van iemands persoonlijke situatie en voorkeuren. Ook het aanbod speelt een rol: welke zorg is er in de regio? Hoe staat het met wachtlijsten? Kijk eens bij de website kiezen in de ggz.

De keuze voor een behandeling wordt vastgelegd in het behandelplan.

Praten en/of pillen
Grofweg zijn de twee belangrijkste behandelvormen: geprekstherapie (praten) - bijvoorbeeld probleemoplossende therapie, systeemtherapie of gedragstherapie - en medicijnen (pillen). De vormen kunnen ook worden gecombineerd.

Andere therapieën die worden ingezet zijn EMDR, Mindfulness en vaktherapieën (bijvoorbeeld beeldende therapie, muziektherapie of dramatherapie).

Daarnaast kan het ook nodig zijn om naast de zorg andere ondersteuning in te schakelen. Bijvoorbeeld ondersteuning bij werk of school, huishoudelijke hulp of schuldhulpverlening.

Jouw rol als naaste

Als naaste kun je een ondersteunende rol spelen bij de behandeling. Om te beginnen kan het verhelderend zijn voor de diagnose als jij vertelt wat je bij de ander hebt opgemerkt.

Als de behandeling eenmaal is gestart, kun je de ander ondersteunen. Bijvoorbeeld door bepaalde taken op je te nemen, een luisterend oor te bieden of bijvoorbeeld door erop toe te zien dat de ander de medicijnen neemt. Ook kun je een grote rol spelen door het op tijd signaleren van terugval. Vaak merken naasten eerder dat er iets niet goed gaat dan de persoon zelf.

Let op:

Je kunt iemand ondersteunen, maar je kunt er niet voor zorgen dat iemand beter wordt. Je bent geen behandelaar en herstellen kan alleen de persoon zelf doen.
Zorg ook goed voor jezelf (zie: Voor jezelf zorgen)
Houd je grenzen in de gaten (zie: Grenzen stellen)
Vergeet niet dat je ook gewoon partner, kind, vader, moeder, vriend van … bent.