Een groot deel van de mensen met psychosegevoeligheid, gebruikt alcohol of drugs of is hieraan verslaafd.
Bij mensen die daar gevoelig voor zijn kan het gebruik van drugs (LSD, cannabis, cocaïne, XTC, amfetamine) de kans op het ontstaan van psychosen vergroten. Ook kunnen drugs leiden tot een terugval in een psychose.
Veel jongeren en volwassenen drinken alcohol, blowen en/of gebruiken andere drugs, zoals lachgas, XTC, GHB en cocaïne. Het zijn middelen die invloed hebben op hoe je je voelt. Mensen met een psychische kwetsbaarheid gebruiken deze middelen, globaal gezien, wat vaker dan gemiddeld. Als naaste kan het moeilijk zijn om om te gaan met het gebruik van de ander. Vaak is er de angst dat iemand zich nog verder in de problemen brengt.
Hulp vragen is niet altijd makkelijk. Het kan je het gevoel geven dat je van anderen afhankelijk bent. Of je kunt denken dat de ander er geen zin in heeft. Of geen tijd heeft. Maar kijk naar jezelf: jij vindt het ook vanzelfsprekend om je voor je naaste in te zetten. Dus waarom zou jij anderen niet vragen om jou te helpen? Dat roept wel de vraag op aan wie je dat kunt doen. Gelukkig is je eigen netwerk vaak groter dan je in eerste instantie zelf denkt!
Als je zorgt voor iemand met psychische problemen voel je je misschien geen mantelzorger, omdat het een andere associatie geeft (mensen fysiek verzorgen, bijv wassen). Toch ben jij ook mantelzorger vanuit de gemeente bekeken en kan jij dus ook gebruik maken van diensten die er voor mantelzorgers zijn. Een steunpunt of centrum Mantelzorg biedt informatie over alles wat met mantelzorg te maken heeft.
Hieronder nog een lijstje met allerlei tips van lotgenoten die je kunnen helpen om beter in je vel te zitten.
‘Lotgenotencontact’ klinkt misschien zwaar, maar het is niets meer (of minder) dan contact hebben met mensen die in een zelfde situatie als jij zitten of hebben gezeten. Dat kan telefonisch, via websites en facebook-groepen, of tijdens speciale bijeenkomsten. Kijk hieronder of er initiatieven zijn die je aanspreken.
De volgende signalen kunnen erop wijzen dat je overbelast bent, of dreigt te raken:
Goed voor jezelf zorgen is belangrijk, want:
De manier waarop je communiceert heeft invloed op je relaties met anderen. Bij mensen met een psychische kwetsbaarheid luistert het vaak extra nauw. Mensen die niet goed in hun vel zitten, zijn geneigd om wat anderen zeggen op een goudschaaltje te wegen.
Communiceren kun je leren. Een aantal aandachtspunten zijn: gebruik ik-boodschappen; bespreek problemen niet in crisissituaties; luister, vat samen en vraag door; generaliseer en beschuldig niet en stel open vragen.
Hieronder gaan we op de deze punten in.
Harm en ik zijn 18 jaar getrouwd. Toen ik Harm leerde kennen wist ik dat hij manisch depressief was. Nu heet het dat hij aan bipolaire stoornissen met psychosen lijdt. Ik stond voor de keuze: stop ik met onze relatie of gaan we samen verder? Ik heb voor dat laatste gekozen. Nu, 18 jaar later, kijk ik terug op een periode van samen lachen en samen huilen. We kunnen samen veel lachen en lol maken. Onbegrip en reacties van anderen op ons gedrag werkt dan weer op onze lachspieren. Maar als ‘partner van’ leef ik altijd met alarmbelletjes in mijn hoofd. Niet te ver vooruitkijken. ‘Hoe gaat het vandaag’ is ver genoeg. In onze relatie leven we bij de dag. We proberen de slechte dagen te accepteren en we genieten van wat alle goede dagen ons brengen. „Met wat je nu weet, zou je dan met Harm zijn getrouwd?” vroeg een neef onlangs. Daar moest ik over nadenken voordat ik ja zei. De conclusie van mijn neef was even simpel als verassend. „Dan hou je van uitdagingen.”
Toen Harm nog thuis woonde kenden we periodes van opname waarbij manie overging in psychose. Als Harm na zo’n periode weer thuis was, spraken we altijd over zijn psychose. Over wat hij toen beleefde en over mijn beleving ervan. Maar ondanks de zwaarte van zo’n periode zijn manische perioden soms handig om doelen te bereiken die anders onbereikbaar zijn. Zo wilde ik al langer graag een hond en níet alleen voor mezelf. Helaas kwamen honden er bij Harm niet in. Tot ik hem in een van zijn manische periodes een foto van een schattige puppy liet zien. Harm stond toen direct open voor mijn argumenten dat een hond fijn gezelschap zou zijn als ik naar mijn werk was. Ook zou een hondje hem meer structuur bieden. Zo kwam Droppie in ons leven en Harm was dolblij met hem. Harm woont inmiddels al 4 jaar niet meer thuis maar vindt het helemaal geweldig als Droppie en ik op bezoek komen.
Toen het moment daar was dat wonen in een beschermde leefomgeving voor Harm en mij het beste was, had ik daar wel moeite mee. Ik voelde me schuldig. Ik had de zorg toch moeten volhouden? Aan de ene kant voelde het als falen, aan de andere kant als een opluchting: ik hoef het niet meer alleen te doen. Zonder de dagelijkse zorg kreeg ik weer ruimte om nieuwe dingen te ontdekken. Bijvoorbeeld dat het belangrijk is dat het goed gaat met mij, omdat ik dan voor Harm het meeste kan betekenen. Hoewel het steeds minder goed lukt, probeer ik Harm bij zo veel mogelijk beslissingen te betrekken. Maar ik heb ook geleerd te accepteren dat het soms goed is als ik voor hem besluiten neem.
Harm en ik genieten van onze momenten samen. Hij is een tevreden mens en is blij is met de kleine leuke dingen die het leven hem biedt. Onlangs vroeg ik hem wat hij graag zou willen: samen ergens naartoe, uit eten, iets anders? Zijn antwoord ontroerde me: hij wilde graag 2 nachtjes thuis slapen en bij McDonald’s gaan eten. Meer wensen had hij niet. Soms zou ik willen dat ik met zo weinig tevreden kon zijn.
Tips van Nelly