Ogenschijnlijk sterk. Krachtig in haar uitstraling. Benaderbaar. Open en vriendelijk. Lief en behulpzaam, voornamelijk voor en naar anderen. Lieselot is 27 jaar, woont samen en is fysiotherapeut. Het vak, en daarmee dienstverlenen, is haar met de paplepel ingegoten. Als vanzelfsprekend volgt ze haar ouders op. Volgens hen zou zij zich in het ‘elitaire vak’ het allerbest ontplooien. Lieselot vindt het leuk, maar merkt ook dat ze twijfelt. Is ze onderweg zichzelf verloren? 

Op het moment dat ik haar ontmoet staat ze onder stress. Voortdurende onrust door aldoor maar te ‘moeten’ (presteren), alsmede andere emoties – die ze als sensitief persoon voelt - probeert ze weg te eten. Dit is haar manier van omgaan met het leven, ofwel coping. Ik doorzie haar patroon en maak op zielsniveau contact. Dat doe ik door haar ruimte te geven, waarderend te luisteren naar ieder woord dat ze zegt en niet te oordelen. Dankbaar laat ze mij toe in haar hart. Langzaam breekt haar masker en verschijnen tranen. Achter een brede glimlach en een stoer voorkomen, verschijnt een klein, angstig meisje met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. 

Moeizaam leert ze haar ware gevoelens (h)erkennen, uiten en ziet ze in dat ze - los van de wil van haar ouders of anderen in haar omgeving – eigen keuzes mag maken. Doordat ze haar emoties leert toelaten zie ik meer van haar authentieke zelf. Ze leert voor zichzelf opkomen. Spreekt uit wat ze wil en leert grenzen aangeven. Haar gedrevenheid om non-stop te werken en te studeren, als bewijs dat ze kan presteren komt in balans op het moment dat ze leert dat ze ook achterover mag leunen en leert genieten van het proces. Haar boog staat minder gespannen. Gesprekken met een (systeem-) therapeut, collega's en vrienden doen haar groeien in haar zelfvertrouwen. Ze groeit over oude patronen heen en komt los van destructieve patronen die haar eigenwaarde omlaag halen. 

In haar angst grijpt ze soms terug op controle of bevestiging. Het helpt om haar liefdevol de regie over haar eigen leven terug te geven en haar te vertellen hoe goed ze het momenteel doet. Lieselot wordt meer en meer zichzelf en heeft steeds minder 'het eten' nodig om dat ‘zelf’ te verstoppen. Ze straalt, groeit en mag eindelijk thuiskomen. Thuis – in haar eigen hart. Met de sleutel die ze (met hulp van anderen) zelf heeft gevonden.

Tips van Tessa

1. Luister aandachtig en vraag door.
2. Geef ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en creëer een veilige basis in het contact.
3. Moedig een eigen zoektocht aan, laat iemand bewust iets nieuws proberen.
4. Benadruk de kracht in het maken van eigen keuzes. Vertel wat je ziet dat dat met iemand doet in een laagdrempelige terugkoppeling.

Ik schrik, maar begrijp haar gevoel 'niet zo verder te willen leven'. Ben zelfs bereid haar te helpen bij haar plan. Want ik zou het niet kunnen verdragen dat zij haar leven in eenzaamheid zou beëindigen. Sinds 35 jaar heeft ze de diagnose 'Bipolaire stoornis, type 1'. Haar hulp bestond echter alleen maar uit 'pillen'. Haar 1e  psychiater bleek bij zijn afscheid  en overdracht zelfs geen dossier met medicatiegegevens te kunnen overleggen. Psychologische of psychotherapeutische hulp is haar nooit aangeboden. Een mens is toch méér dan chemie?

Omdat ze niet beter wist en de wisselende (hypo) manische en depressieve perioden nog te dragen waren, heeft ze nooit eerder aan de bel getrokken. Sinds 2 jaar lijken de depressies echter heftiger en uitzichtlozer. Ze heeft nu een psychiater die de behandeling uitbreidt naar 'pillen & praten'. Beiden maken haar alleen maar neerslachtiger. 

Zelf heb ik de diagnose 'Bipolaire stoornis, type 2'. Ik ben altijd blijven werken als psychotherapeut in de ambulante ggz. Door mijn lidmaatschap van PlusMinus heb ik veel geleerd over de bipolaire aandoening. Méér dan in mijn professionele (bij)scholing. 

Ik heb als oudere broer aangeboden om met haar te zoeken naar betere ggz-hulp. Ik ben mee geweest naar haar huidige psychiater. Ik waardeerde zijn openhartigheid en stelde me niet kritisch op. Er bleek geen behandelplan te zijn en geen regelmatige evaluaties plaats te vinden. Ondanks dat de psychiater aangaf dat hij ook méér psychotherapeutisch kon werken, bleek dat in het vervolg toch niet te gebeuren.

Ik nam de vrijheid mijn zus te vragen 'Wat heb jij nu nodig?' Er volgde een second opinion bij een hoogleraar wat betreft de medicatie. Dit advies heeft haar psychiater overgenomen. Ze is zelf en ook met hem gaan zoeken naar psychotherapeutische hulp in haar omgeving. Essentieel in dit proces is dat zij steeds meer zelf ging zoeken i.p.v. te verwachten dat de 'dokter' met iets komt. Ze nam zelf de regie!

Zelf heb ik nog geprobeerd om een cognitief-gedragstherapeut in haar omgeving te vinden. Niemand reageerde positief vanwege de complexiteit van de bipolaire aandoening. Psycho-traumatische gebeurtenissen uit haar verleden zouden wel eens een belangrijke rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van deze ernstige aandoening. Het boek 'Traumasporen' van prof.dr. Van der Kolk bevestigt dat meer dan 50 procent van ernstige psychische aandoeningen trauma-gerelateerd zijn. Zo ook in het leven van mijn Zussie.

Via een PlusMinus-lid, kwam ik in aanraking met een traumapsycholoog. Zijn advies: Pak eerst de trauma’s aan en de daarbij behorende destructieve psychiatrische patronen of symptomen! Begin met te werken via beelden, lichamelijke en emotionele ervaringen, van 'binnen-naar-buiten'.

Na een kennismakingsgesprek en een eerste sessie op zijn werkplek, heeft ze uiteindelijk gekozen met deze trauma-psycholoog in zee te gaan. Of dat betekent dat ze ook geheel herstelt, zullen we moeten afwachten.

Tips van Jonas

1. Belangrijk voor de naaste: laat het besluit altijd bij de cliënt; oefen geen druk uit! Gezien de kwetsbare positie van de cliënt, zal er snel bij haar of hem het gevoel ontstaan, het advies of de steun van de naaste te moeten opvolgen.
2. Moedig je kwetsbare naaste aan om aan de behandelaar een 'behandel-/therapieplan' te vragen waarin doelen, werkwijze en periodieke evaluaties geformuleerd staan. Ga als cliënt pas akkoord als je je oké voelt bij/met je behandelaar, het behandelplan duidelijk is, én je je kan vinden in het plan.
3. Informeer je als naaste over deze ernstige psychische aandoening door bijvoorbeeld lid te worden van een patiënten- of familie-organisatie, in mijn geval PlusMinus, bezoek lotgenotengroepen en landelijke dagen.